Herkenbaar? Je nodigt goeie (wijn-)vrienden uit, je hebt twee uur staan zweten in de keuken om een tof gerecht te bereiden en daar hoort natuurlijk die ene fles bij die al enkele jaren ligt te wachten in je kelder of wijnkast. En dan blijkt bij het openen dat de wijn slecht is. Miljaar, kurksmaak.
Zo’n 3 tot 5% van de wijnen die met een natuurkurk afgesloten wordt, raakt besmet met TCA (trichlooranisol), een bacterie die uiteindelijk een muffe geur en smaak geeft.
Het afsluiten van een fles wijn is dus een cruciale stap die de kwaliteit en houdbaarheid van de wijn beïnvloedt. Kan het dan ook anders dan met een natuurkurk? Natuurlijk, je hebt ook van die plastic ondingen (lap, daar gaat mijn mening al), de schroefdop en vinolok (of glaskurk). Elk type heeft zijn eigen voordelen en nadelen, en de keuze hangt af van verschillende factoren zoals wijnstijl, kosten en… perceptie.
De natuurkurk wordt al eeuwenlang gebruikt en wordt geassocieerd met hoogwaardige wijnen. Je zou dus kunnen stellen dat we hier spreken over een stuk traditie maar ook prestige.
Hij laat kleine hoeveelheden zuurstof door wat gunstig kan zijn voor de rijping van wijn. Zeker voor een wijn die gemaakt is om lang te rijpen.
Alleen vormen deze wijnen ondertussen een minderheid. De meest recente wijnen (ook in rood) zijn voor consumptie binnen de 5 jaar. Dan is er weinig reden om een dure natuurkurk op de fles te zetten. Naast de kans op TCA/kurksmaak daalt de kurkkwaliteit de laatste jaren. Je kan een kurkeik in zijn 200-jarig leven maar zo’n 17 keer van zijn kurkbast ontdoen. De vraag is vele malen groter dan het aanbod dus probeert men dit proces te versnellen. Met alle gevolgen van dien.
Je wordt daarnaast ook vaak op een verkeerd been gezet. Heel wat “kurken” zijn tegenwoordig niets minder dan composietmateriaal (kurk, hout,…) dat samengeperst wordt. Duurder dan een schroefdop en meer dan afsluiten doet dit eigenlijk niet. Hij gaat ook niet lang mee en bij liggend bewaren kunnen lijmresten in de wijn terechtkomen. De enige meerwaarde tegenover een goedkope schroefdop is dat je ritueel van het openen van de fles met een sommeliermes kan behouden.
De synthetische kurk behoudt ook dit ritueel en heeft als voordeel dat hij minder kans of fouten geeft. Goed voor een wijn die binnen de 2 jaar gedronken moet worden. Maar weet, eruit = eruit. Op enkele uitzonderingen na moet je een heel gevecht voeren om dat ding terug in de fles te krijgen.
Waar ik fan van ben is de schroefdop. Goedkoper dan kurk, betrouwbaar, gemakkelijk in gebruik en het biedt een goede bescherming. Ondertussen heeft de wijnmaker keuze tussen een hele rist aan schroefdoppen met modellen met verschillende membranen die gecontroleerd lucht doorlaten. Als we niet over een echte bewaarwijn spreken, lijkt mij dit dus de juiste oplossing. Ware het niet dat de Belgen tot de meest conservatieve wijndrinkers behoren als het gaat over het loslaten van de natuurkurk.
Er zijn al vaak smaakproeven gedaan met flessen van meer dan 10 jaar oud die zowel met een natuurkurk als schroefdop bewaard werden. Er is een verschil. De wijnen met een natuurkurk zijn meer gerijpt en zachter van smaak. Die met schroefdop blijven frisser en fruitiger. Maar nogmaals, vermits de meeste wijnen niet meer gemaakt worden om zo lang te bewaren, zou ik er in de meeste gevallen gewoon een goeie schroefdop op pleuren! Ook lekker handig op een picknick.
En dan is er nog de vinilok of glaskurk. 100% recyclebaar/herbruikbaar, eenvoudig te openen en hersluiten en geen invloed op de smaak of het aroma. Een elegante oplossing die wel wat duurder is.
Uiteindelijk hangt de keuze van afsluiten af van verschillende factoren, waaronder de wijnstijl, marktvoorkeuren en economische overwegingen. Elke afsluitingsmethode heeft zijn eigen plaats in de wijnindustrie. Terwijl natuurkurk traditie en prestige biedt, garandeert de schroefdop betrouwbaarheid en gebruiksgemak. Kunststofkurken vormen een betaalbaar alternatief, hoewel ze minder milieuvriendelijk zijn. De glaskurk heeft nog een hele weg af te leggen.
Maar als het aan mij ligt, is het simpel. Natuurkurk op mijn bewaarwijnen, al de rest met een (hoogwaardige) schroefdop of glaskurk.
Schol!
Philippe van Mondovino
